An ninh mạng là gì? Những thông tin khái quát về an ninh mạng

An ninh mạng là sự bảo vệ các hệ thống, mạng và dữ liệu trên internet khỏi các mối đe dọa, tấn công và xâm nhập bất hợp pháp. Do đó, an ninh mạng là một lĩnh vực rất quan trọng trong thời đại số.

Nếu bạn cũng đang thắc mắc an ninh mạng là gì và muốn tìm hiểu rõ hơn về lĩnh vực này, hãy xem ngay bài viết này của Aniday nhé!

Tầm quan trọng của an ninh mạng

An ninh mạng đóng vai trò rất quan trọng trong xã hội. Nguồn: VOV

Trong thời đại hiện nay, tầm quan trọng của an ninh mạng là gì?

Ngăn chặn, giảm thiểu tổn thất

Giúp phòng ngừa và hạn chế những rủi ro từ các cuộc tấn công mạng như:  

• Mất cắp dữ liệu, tiền bạc, danh tiếng cho đến việc
• Gián đoạn hoặc phá hủy các hệ thống quan trọng như điện lực, giao thông hay an ninh quốc phòng

Duy trì tuân thủ quy định

Các cá nhân, tổ chức và quốc gia đều phải tuân thủ các quy định về an ninh mạng do các cơ quan có thẩm quyền ban hành, như luật bảo vệ dữ liệu cá nhân, luật an ninh mạng hay các tiêu chuẩn an toàn thông tin. 

Vi phạm các quy định này có thể dẫn đến những hậu quả pháp lý nghiêm khắc, từ việc bị phạt tiền, cấm hoạt động cho đến việc bị truy tố hình sự. An ninh mạng giúp đảm bảo tuân thủ các quy định này bằng cách áp dụng các chính sách và thủ tục bảo mật phù hợp.

Bảo vệ thông tin khỏi các mối đe dọa mạng

Thông tin (danh tính, tài khoản, tài chính, sở thích, sức khỏe hay các bí mật kinh doanh, chiến lược hay an ninh) là tài sản vô cùng quý giá của cá nhân, tổ chức và quốc gia. 

Nếu thông tin bị rò rỉ, biến dạng hay xóa sổ do các cuộc tấn công mạng, sẽ gây ra những thiệt hại không thể khắc phục. Do đó, an ninh mạng giúp bảo vệ thông tin khỏi các mối đe dọa mạng bằng cách áp dụng các công nghệ và kỹ thuật mã hóa, sao lưu, khôi phục và kiểm soát truy cập.

An ninh mạng có thể bảo vệ thông tin khỏi những mối đe dọa nào?

Những mối đe dọa mạng mà an ninh mạng có thể ngăn chặn. Nguồn: BHXH Việt Nam

Ngoài tìm hiểu an ninh mạng là gì thì chúng ta cũng nên tìm hiểu những mối đe dọa mạng hiện nay:

Phần mềm độc hại

Là các chương trình máy tính được thiết kế để xâm nhập, chiếm quyền kiểm soát, đánh cắp, phá hủy hay làm gián đoạn các hệ thống, mạng và dữ liệu.

Ví dụ: virus, worm, trojan, spyware hay ransomware.

Phần mềm tống tiền

Là một loại phần mềm độc hại đặc biệt, có khả năng mã hóa dữ liệu của nạn nhân và yêu cầu trả tiền chuộc để giải mã. Phần mềm này có thể tấn công các cá nhân, tổ chức hay cả các cơ quan chính phủ, gây ra những tổn thất khổng lồ về tài chính và hoạt động.

Lừa đảo

Là các hành vi lừa gạt, lợi dụng sự tin tưởng hay thiếu hiểu biết của người dùng để chiếm đoạt tiền bạc, thông tin cá nhân hay tài khoản trực tuyến. 

Ví dụ: phishing, spoofing, scamming hay identity theft.

DDoS (Distributed Denial of Service)

Là một loại tấn công mạng nhằm làm cho các hệ thống, mạng hay dịch vụ trực tuyến bị quá tải và không thể hoạt động bình thường. 

DDoS thường được thực hiện bằng cách sử dụng các máy tính bị nhiễm phần mềm độc hại để gửi hàng triệu yêu cầu giả mạo đến các máy chủ mục tiêu, khiến chúng không thể xử lý được các yêu cầu hợp lệ từ người dùng thật.

Tấn công xen giữa

Là các cuộc tấn công mạng nhằm can thiệp vào quá trình truyền tải thông tin giữa hai bên gửi và nhận. Các kẻ tấn công có thể nghe lén, chặn đứng, sao chép hay thay đổi thông tin trong quá trình này. 

Ví dụ: man-in-the-middle, man-in-the-browser hay replay attack.

Rủi ro nội bộ

Là các rủi ro về an ninh mạng phát sinh từ bên trong tổ chức, do sự cố, sai sót hay cố ý của nhân viên, cộng tác viên hay bất kỳ ai có quyền truy cập vào các hệ thống, mạng và dữ liệu của tổ chức. Các rủi ro nội bộ có thể gây ra những thiệt hại không kém gì các cuộc tấn công từ bên ngoài.

Quy trình hoạt động của an ninh mạng

An ninh mạng có quy trình hoạt động rõ ràng, hiệu quả. Nguồn: Báo nhân dân

Quy trình hoạt động của an ninh mạng là gì? An ninh mạng hoạt động theo quy trình gồm năm bước chính: xác định, bảo vệ, phát hiện, ứng phó và phục hồi. 

• Xác định: ác định các tài sản kỹ thuật số cần bảo vệ, các mối đe dọa tiềm ẩn và các yêu cầu an ninh phù hợp.
• Bảo vệ: Triển khai các biện pháp an ninh để ngăn ngừa hoặc giảm thiểu khả năng xâm nhập của kẻ tấn công (Ví dụ: cập nhật phần mềm, cài đặt tường lửa, áp dụng chính sách an ninh, giáo dục người dùng và mã hóa dữ liệu)
• Phát hiện: Theo dõi và phân tích các hoạt động trên hệ thống, mạng và dữ liệu để phát hiện sớm các dấu hiệu của cuộc tấn công hoặc sự xâm nhập bất thường.
• Ứng phó: Đối phó với các cuộc tấn công đang diễn ra, cố gắng ngăn chặn hoặc giảm thiểu thiệt hại, xác định nguồn gốc và phương thức của kẻ tấn công, thu thập bằng chứng và báo cáo cho các cơ quan có thẩm quyền.
• Phục hồi: Khắc phục các thiệt hại gây ra bởi cuộc tấn công, khôi phục lại hoạt động bình thường của hệ thống, mạng và dữ liệu, cải thiện các biện pháp an ninh để ngăn ngừa hoặc chống lại các cuộc tấn công tương tự trong tương lai.

Công nghệ an ninh mạng

Sau khi tìm hiểu an ninh mạng là gì cũng như các mối đe dọa mạng, bây giờ Aniday sẽ chia sẻ cho bạn một vài công nghệ mà an ninh mạng sử dụng. 

Một số công nghệ an ninh mạng tiêu biểu là:

Zero Trust

• Hoạt động trên nguyên tắc không tin tưởng bất kỳ ai hoặc bất kỳ thứ gì ngoài ranh giới được xác định trước 
• Yêu cầu việc xác thực và ủy quyền liên tục cho tất cả các người dùng, thiết bị và ứng dụng truy cập vào hệ thống, mạng và dữ liệu. 
• Giảm thiểu rủi ro do các tài khoản bị đánh cắp, các thiết bị bị nhiễm mã độc hoặc các ứng dụng bị lợi dụng.

Phân tích hành vi

• Sử dụng trí tuệ nhân tạo và học máy để phân tích các hành vi của người dùng, thiết bị và ứng dụng trên hệ thống, mạng và dữ liệu. 
• Phân tích hành vi giúp phát hiện các hoạt động bất thường, đánh giá mức độ nguy hiểm và đưa ra các cảnh báo hoặc hành động phù hợp.

Hệ thống phát hiện xâm nhập

• Sử dụng các quy tắc, chữ ký hoặc học máy để phát hiện các cuộc tấn công mạng.
• Có thể là chủ động (IDS) hoặc bị động (IPS). 
• IDS có chức năng phát hiện và cảnh báo
• IPS có thể chặn hoặc ngắt kết nối các kết nối xấu.

Mã hóa đám mây

• Sử dụng thuật toán mã hóa để bảo vệ dữ liệu được lưu trữ hoặc truyền tải trên đám mây. 
• Mã hóa đám mây giúp ngăn chặn việc truy cập trái phép hoặc đánh cắp dữ liệu từ các nhà cung cấp dịch vụ đám mây, các kẻ tấn công hoặc các bên thứ ba.

Chiến lược hoạt động của an ninh mạng

Để thực hiện an ninh mạng thì chắc chắn cần có chiến lược an ninh mạng. Vậy thì chiến lược an ninh mạng là gì? Chiến lược cần có sự phối hợp giữa ba yếu tố chính: nhân lực, quy trình và công nghệ.

Nhân lực

• Có trách nhiệm thiết kế, triển khai, vận hành, giám sát và phòng chống các cuộc tấn công mạng. 
• Có kiến thức, kỹ năng và thái độ chuyên nghiệp trong lĩnh vực an ninh mạng. 
• Được đào tạo, cập nhật và kiểm tra định kỳ để nâng cao năng lực và phản ứng kịp thời.

Quy trình

Quy trình là những bước hành động được xác định trước để đảm bảo an ninh mạng. Quy trình bao gồm các giai đoạn như: 

• Phân tích rủi ro
• Thiết lập chính sách và tiêu chuẩn
• Triển khai giải pháp
• Kiểm tra và đánh giá hiệu quả
• Khắc phục sự cố và học hỏi kinh nghiệm 

Ngoài ra, quy trình cần được tuân thủ, theo dõi và cải tiến liên tục để phù hợp với thực tế.

Công nghệ

Công nghệ là những thiết bị, phần mềm, dịch vụ và hệ thống được sử dụng để hỗ trợ an ninh mạng, gồm các loại như: 

• Tường lửa
• Mã hóa
• Chữ ký số
• Chống virus
• Phát hiện xâm nhập
• Sao lưu dữ liệu
• Khôi phục dữ liệu 
• Các công cụ quản lý

Bên cạnh đó, công nghệ cần được lựa chọn, cấu hình, cập nhật và bảo trì đúng cách để hoạt động hiệu quả.

Aniday hy vọng thông qua bài viết này bạn đã hiểu được an ninh mạng là gì cũng như nắm được các thông tin liên quan. Hãy luôn ý thức và tuân thủ các nguyên tắc an toàn khi truy cập mạng để bảo vệ bản thân và cộng đồng.