Critical Thinking là gì? Vì sao Critical Thinking lại quan trọng?
Critical thinking là một kỹ năng cần thiết cho mọi người trong thời đại thông tin, khi mà chúng ta phải tiếp xúc với vô vàn nguồn thông tNin khác nhau. Hãy cùng Aniday tìm hiểu về critical thinking qua bài viết này nhé.
Critical thinking là gì?
Critical thinking bao gồm ba thành phần chính: tri thức, kỹ năng và thái độ.
- Tri thức: là những kiến thức cơ bản về logic, lập luận, các nguyên tắc suy diễn và các lỗi tư duy thường gặp. Tri thức giúp chúng ta hiểu được cách mà các luận điểm được xây dựng, cách mà các thông tin được trình bày và cách mà các kết luận được rút ra.
- Kỹ năng: là những kỹ năng áp dụng tri thức để phân tích, đánh giá và tạo ra các luận điểm một cách logic, khách quan và sáng tạo.
Ví dụ: nhận biết các vấn đề, đặt câu hỏi, thu thập thông tin, phân loại thông tin, so sánh và đối chiếu thông tin, tìm kiếm bằng chứng, xác định các giả thiết,...
- Thái độ: là những thái độ tích cực và thiết thực để thực hành critical thinking.
Ví dụ: ham muốn tìm hiểu sự thật, sẵn sàng nghe và hiểu quan điểm của người khác, có ý thức tự phê bình và phê bình người khác một cách lịch sự và hợp tác,…
Các cấp độ của critical thinking
Critical thinking không phải là một kỹ năng cố định mà là một quá trình liên tục phát triển theo thời gian và kinh nghiệm. Có thể chia critical thinking thành sáu cấp độ theo mô hình Bloom:
Cấp 1: Truyền đạt rõ về một nội dung cụ thể
Đây là cấp độ cơ bản nhất của critical thinking. Ở cấp độ này, chúng ta có khả năng hiểu được ý nghĩa của các từ ngữ, biểu hiện được những kiến thức đã học qua việc kể lại, miêu tả hay giải thích một nội dung cụ thể.
Ví dụ: Truyền đạt rõ về khái niệm critical thinking là gì.
Cấp 2: Lý luận và bảo vệ quan điểm cá nhân
Đây là cấp độ tiếp theo của critical thinking. Ở cấp độ này, chúng ta có khả năng áp dụng những kiến thức đã học vào các tình huống thực tế, biểu lộ được quan điểm cá nhân về một vấn đề hay một luận điểm, và bảo vệ quan điểm của mình bằng cách đưa ra các lý do hay bằng chứng.
Ví dụ: Lý luận và bảo vệ quan điểm về việc critical thinking là một kỹ năng quan trọng cho mọi người.
Cấp 3: Tranh luận cơ bản
Đây là cấp độ nâng cao hơn của critical thinking. Ở cấp độ này, chúng ta có khả năng phân tích và đánh giá các luận điểm của người khác, nhận biết được các lỗi tư duy hay thiên vị trong các luận điểm, và tranh luận một cách cơ bản với người khác bằng cách đưa ra các phản biện hay các luận điểm mới.
Ví dụ: Tranh luận cơ bản với người khác về việc critical thinking có thực sự hiệu quả hay không.
Cấp 4: Tranh luận hiệu quả
Đây là cấp độ cao hơn nữa của critical thinking. Ở cấp độ này, chúng ta có khả năng tạo ra các luận điểm một cách logic, khách quan và sáng tạo, trình bày và tổ chức các luận điểm một cách rõ ràng và thuyết phục, và tranh luận một cách hiệu quả với người khác bằng cách sử dụng các kỹ năng nghe, nói và viết.
Ví dụ: Tranh luận hiệu quả với người khác về việc critical thinking có thể áp dụng vào các lĩnh vực khác nhau hay không.
Cấp 5: Thực hành thường xuyên
Đây là cấp độ gần như cao nhất của critical thinking. Ở cấp độ này, chúng ta có khả năng thực hành critical thinking một cách thường xuyên trong cuộc sống hàng ngày, giải quyết các vấn đề phức tạp hay không rõ ràng, và học hỏi từ kinh nghiệm và phản hồi của người khác.
Ví dụ: Thực hành thường xuyên critical thinking khi đọc báo, xem tin tức, mua sắm hay làm việc.
Cấp 6: Tư duy hiệu quả
Đây là cấp độ cao nhất của critical thinking. Ở cấp độ này, chúng ta có khả năng tư duy một cách hiệu quả, tức là có thể sử dụng critical thinking kết hợp với các kỹ năng tư duy khác như tư duy sáng tạo, tư duy phản biện hay tư duy toàn diện để giải quyết các vấn đề mới hay chưa từng gặp, và tạo ra những giải pháp mới hay sáng tạo.
Ví dụ: Tư duy hiệu quả khi phải đối mặt với những thách thức hay cơ hội mới trong cuộc sống hay công việc.
Vai trò của critical thinking là gì?
Critical thinking có vai trò rất quan trọng trong cuộc sống và công việc của chúng ta. Một số lợi ích của critical thinking là:
- Có cái nhìn toàn diện và khách quan về vấn đề, không bị ảnh hưởng bởi thành kiến hay định kiến.
- Tìm ra những giải pháp hiệu quả và sáng tạo cho các vấn đề phức tạp và thay đổi liên tục.
- Tránh những sai lầm, rủi ro và hậu quả tiêu cực do thiếu suy nghĩ kỹ càng.
- Phát triển kỹ năng giao tiếp, hợp tác và lãnh đạo, bởi vì critical thinking yêu cầu chúng ta biết lắng nghe, tranh luận và thuyết phục một cách có lập trường và có dẫn chứng.
- Học hỏi và tiếp thu kiến thức mới một cách hiệu quả và nhanh chóng.
Các phương pháp cải thiện critical thinking
Để cải thiện critical thinking, chúng ta có thể áp dụng một số phương pháp sau:
- Đặt câu hỏi: Khi gặp một vấn đề hay một thông tin mới, chúng ta nên đặt câu hỏi để làm rõ bản chất, nguồn gốc, mục đích và ý nghĩa của nó.
Ví dụ: Vấn đề này là gì? Nó xuất phát từ đâu? Nó ảnh hưởng đến ai và như thế nào? Nó có giải pháp nào không? Tại sao?
- Tìm kiếm bằng chứng: Khi có một ý kiến hay một quan điểm, chúng ta nên tìm kiếm bằng chứng để hỗ trợ hoặc phản bác nó. Bằng chứng nên được lựa chọn từ các nguồn tin cậy, khách quan và có tính xác thực cao.
Ví dụ: Ý kiến này dựa trên đâu? Nguồn thông tin này có đáng tin cậy không? Bằng chứng này có thuyết phục không?
- So sánh và đối chiếu: Khi có nhiều ý kiến hay quan điểm khác nhau, chúng ta nên so sánh và đối chiếu chúng để tìm ra điểm tương đồng và khác biệt, ưu và nhược điểm của mỗi ý kiến hay quan điểm.
Ví dụ: Ý kiến này có gì giống và khác với ý kiến kia? Ý kiến này có ưu điểm gì? Ý kiến này có nhược điểm gì?
- Thử nghiệm và thay đổi: Khi có một giải pháp hay một kết luận, chúng ta nên thử nghiệm và thay đổi nó để kiểm tra tính hiệu quả và hợp lý của nó. Chúng ta nên sẵn sàng sửa đổi hoặc bỏ đi những giải pháp hay kết luận không phù hợp với thực tế.
Ví dụ: Giải pháp này có thể áp dụng được không? Nó có mang lại kết quả mong muốn không? Nó có gặp vấn đề gì không? Nó có cần cải tiến gì không?
Critical thinking là một kỹ năng rất quan trọng và cần thiết trong thời đại 4.0. Chúng ta nên rèn luyện và phát triển critical thinking để có thể đối mặt với những thay đổi và thách thức trong cuộc sống và công việc. Aniday hy vọng qua bài viết này bạn đã hiểu rõ hơn về critical thinking.
Các bài viết liên quan :
Nguồn tham khảo : Wikipedia
